Badania prenatalne wykonywane w I trymestrze ciąży (do 13 tygodnia ciąży) mają na celu ocenę zdrowia płodu. Są to badania nieinwazyjne oparte na badaniu krwi oraz USG. Jakie badania prenatalne wykonuje się w pierwszym trymestrze ciąży? Ile kosztują i kiedy są refundowane?
Spis treści:
Badania prenatalne w I trymestrze ciąży to badania przesiewowe (nieinwazyjne) oparte na badaniach biochemicznych krwi oraz USG: test podwójny (test PAPP-A + beta HCG), test połączony (złożony) oraz test zintegrowany. W I trymestrze ciąży, od 10 tygodnia, są dostępne również nowoczesne testy z grupy NIPT (np. NIFTY pro), w których analizowane jest wolne DNA płodu.
Badania prenatalne I trymestru mają na celu wykluczyć u dziecka tzw. duże anomalie: bezczaszkowie, defekty mózgu, defekty kręgosłupa lub nieprawidłowości w obrębie innych fragmentów ciała. [1] Pozwalają one określić ryzyko wystąpienia u dziecka zespołu Downa, zespołu Patau, zespołu Edwardsa oraz innych chorób genetycznych. Wynik badań przesiewowych wskazujący na podwyższone ryzyko nie oznacza, że dziecko urodzi się chore, jest tylko wskazaniem do dalszej diagnostyki.
Poniżej wyjaśniamy, na czym polegają poszczególne badania prenatalne I trymestru.
Test połączony (złożony) to badanie prenatalne, w którym oznacza się stężenie białka PAPP-A oraz poziom wolnej podjednostki beta HCG (fbHCG). Wynik interpretuje się także w oparciu o wyniki badania USG, w którym określana jest przezierność karkowa (NT), czyli warstwa płynu na karku płodu. Badanie USG z oceną przezierności karkowej i test PAPP-a wykonuje się między 11 a 13 tygodniem ciąży (dokładnie od 11+0 do 13+6). Test ten czasami w całości bywa określany jako „test PAPP-a”. Czytaj więcej o teście PAPP-a
| Test połączony (ang. CST, Combined Screening Test) | ||
| Test podwójny | Przezierność karkowa (NT) – badanie USG | |
| Test PAPP-a | Wolna podjednostka beta HCG (fbHCG) | |
Test podwójny (inaczej nazywany także testem PAPP-A), to badanie prenatalne, które wykonuje się od 10 do 14 tygodnia ciąży. Test podwójny polega na pomiarze we krwi stężenia dwóch substancji – biochemicznych markerów ciąży – białka osoczowego A (białka PAPP-A) oraz wolnej podjednostki gonadotropiny kosmówkowej (beta-HCG). Przeczytaj więcej o teście podwójnym
Test zintegrowany to badanie prenatalne, które polega na obliczeniu ryzyka wystąpienia u dziecka zespołu Downa na podstawie kilku zmiennych, takich jak wiek, przezierność karkowa, PAPP-A (dane uzyskane w I trymestrze ciąży), b-HCG, AFP oraz estriol (dane uzyskane w II trymestrze). Ostateczny wynik badania pacjentka otrzymuje dopiero w drugim trymestrze ciąży. Przeczytaj więcej o teście zintegrowanym
| Test zintegrowany (ang. IT-integrated test) | |||
| Badanie w I trymestrze ciąży | Badanie w II trymestrze ciąży | ||
| Wiek ciężarnej | Przezierność karkowa (NT) – badanie USG | Test PAPP-a | b-HCG, AFP, estriol |
Testy NIPT to prenatalne, nieinwazyjne badania genetyczne, które można wykonać już w I trymestrze ciąży (od 10 tygodnia ciąży), ich czułość kształtuje się na poziomie powyżej 99%. Gdy badanie genetyczne NIPT wykaże nieprawidłowości, wykonuje się dalsze badania – tzw. badania rozstrzygające. Jeśli badanie genetyczne NIPT da prawidłowy wynik, rodzice mogą podjąć decyzję o niewykonywaniu badań inwazyjnych (nawet jeśli wyniki wykonanego wcześniej testu PAPP-A były niejednoznaczne lub nieprawidłowe). Więcej informacji o testach NIPT
Testy NIPT są zalecane dla wszystkich kobiet ciężarnych, jednak istnieją szczególne wskazania do ich wykonania. Nieinwazyjne genetyczne badania prenatalne są zalecane dla:
Przeczytaj też : Badania prenatalne w II trymestrze ciąży
Niektóre badania prenatalne I trymestru są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Badania takie jak USG genetyczne czy test PAPP-A można wykonać bezpłatnie, jeśli pacjentka należy do grupy ryzyka i lekarz podejrzewa, że u jej dziecka mogą wystąpić nieprawidłowości w rozwoju.
Aby przyszła mama mogła wykonać badania prenatalne na koszt państwa, musi zostać spełnione kilka warunków. Konieczne jest skierowanie na badania prenatalne od lekarza posiadającego umowę z NFZ, a także pacjentka musi spełniać jedno z kryteriów programu bezpłatnych badań prenatalnych prowadzonego przez NFZ, wśród których można wymienić wiek matki powyżej 35 lat czy wystąpienie wad genetycznych w poprzednich ciążach lub w rodzinie. Zobacz więcej: Wskazania do badań prenatalnych
Wśród badań prenatalnych I trymestru aktualnie testy NIPT nie podlegają refundacji NFZ i można je wykonać tylko odpłatnie (w zależności od placówki mogą być dostępne raty). Pozostałe badania również można wykonać bez refundacji, jeśli pacjentka nie kwalifikuje się do programu NFZ.
Koszt badań prenatalnych w I trymestrze ciąży bez refundacji może wynosić od około 200 złotych (USG, test podwójny) do ok. 2500 złotych (badania prenatalne wolnego DNA płodowego).
Pierwszy trymestr ciąży to czas pomiędzy 1 i 13 tygodniem ciąży. Do 10. tygodnia ciąży u kobiety wykonuje się kontrolne badania, takie jak np.:
Końcowy etap pierwszego trymestru, czyli 11 – 12 tydzień ciąży to dobry czas na to, by wykonać pierwsze prenatalne badania przesiewowe. Dziecko kończy wtedy okres zarodkowy i jego narządy zaczynają się bardzo dynamicznie kształtować i rozwijać, dzięki czemu można skontrolować ich stan.
Źródła:
Autor: Alicja Hudzik | Zdjęcie: Evgeny Atamanenko / 123rf.com
Artykuł jest chroniony prawami autorskimi. Niedopuszczalne jest zwielokrotnianie, modyfikowanie, publiczne odtwarzanie i / lub udostępnianie Serwisu, jego części, materiałów w nim zamieszczonych i / lub ich części, za wyjątkiem przypadków wskazanych w obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa.
Aktualizacja: 28 maja 2020 r.
Data publikacji: 28/05/2020, Data aktualizacji: 31/10/2021
Dodaj komentarz