Niepłodność (potocznie zwana bezpłodnością) to choroba, która przejawia się w niemożności zajścia w ciąże pomimo regularnego, rocznego współżycia seksualnego, przy braku środków antykoncepcyjnych. Niepłodność została uznana przez Światową Organizację Zdrowia za jednostkę chorobową. Często mylnie nazywana jest bezpłodnością. Co dokładnie oznacza niepłodność i czym się różni od bezpłodności? Jakie są jej przyczyny? Jak wygląda diagnoza i leczenie? Zagadnienia te zostały opisane poniżej.
Za niepłodność uznaje się niezdolność do zajścia w ciążę po 12 miesiącach niezabezpieczonego stosunku płciowego. Jest to czasowa niezdolność do poczęcia i urodzenia dziecka, która jest możliwa do leczenia za pomocą współczesnej medycyny. Natomiast bezpłodność jest to trwała niezdolność do zajścia w ciążę, czyli niedająca się wyleczyć żadnymi dostępnymi metodami.
Niepłodność dotyczy zarówno mężczyzn (45%), jak i kobiet (także 45%). Pozostałych 10% przypadków niepłodności należy do grona tych, których przyczyn nie można ustalić. Szacuje się, że problem niepłodności dotyczy 15-20% par.
Wyróżniamy niepłodność pierwotną – jeśli kobieta nigdy nie była jeszcze w ciąży, niepłodność wtórną – jeśli kobieta była już w ciąży ale nie może ponownie w nią zajść oraz niemożność doniesienia ciąży – jeśli kolejne ciąże kończą się poronieniem.
REKLAMA
Biorąc pod uwagę niepłodność przyczyny należy szukać wśród wielu różnych czynników, począwszy od prowadzonego trybu życia, zaburzeń gospodarki hormonalnej, chorób przewlekłych (np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby nerek), chorób przenoszonych drogą płciową, mięśniaków, torbieli do czynników genetycznych.
Przyczyną problemów z zajściem w ciąże może być np. stres, zbyt duże tempo życia czy też usilne starania o dziecko. Pary, które bardzo chciałyby, aby ich rodzina powiększyła się często tego doświadczają. Czasem na drodze do zajścia w ciąże stają problemy w związku, obawy czy wręcz stany depresyjne. Taki rodzaj niepłodności nazywany jest psychogenną.
Pomocne okazują się w tej sytuacji wakacje (dłuższy odpoczynek) lub rozmowa z psychologiem. Jeśli czujesz, że sytuacja Cię przerasta nie bój się prosić o pomoc specjalisty.
Przyczyna niepłodności to również zaburzenia gospodarki hormonalnej – niewłaściwy poziom hormonów w organizmie może upośledzić pracę jajników, zahamować owulację lub produkcję substancji, które warunkują prawidłowe zagnieżdżenie się zarodka macicy. Nieustabilizowane hormony mogą też powodować np. zespół policystycznych jajników. U mężczyzn mogą przyczynić się np. do spermatogenezy.
Przeczytaj też: 11 sposobów na płodność
Częstą przyczyną niepłodności jest zakażenie bakterią chlamydia trachoamtis. Z badań przeprowadzonych w 6 ośrodkach Europy i USA wynika, że aż u 50% kobiet z niepłodnością jajowodową, stwierdza się dowody infekcji Chlamydia trachomatis. (W innym wykazano je aż u 60% badanych kobiet z niepłodnością jajowodową oraz u 38%z niepłodnością innego pochodzenia).
Problem z zajściem w ciąże może być również spowodowany innymi infekcjami układu moczowo-płciowego. Wiele z chorób przenoszonych drogą płciową powoduje niepłodność zarówno u kobiet jak i mężczyzn. Często pomaga właściwie przeprowadzone leczenie.
Przyczyna niepłodności może mieć także podłoże genetyczne. W kilku procentach przypadków u jednego z partnerów, spośród par z niepłodnością, stwierdza się aberrację chromosomową. Mogą to być aberracje chromosomów płci (np. zespół Klinefeltera u mężczyzn, zespół Turnera u kobiet), bądź aberracje chromosomów autosomowych (inwersja, duplikacja, nosicielstwo zrównoważonej translokacji chromosomowej). Choroby genetyczne (np. nieprawidłowa budowa kariotypu) mają szeroki wpływ na niepłodność, choć często mogą nie dawać żadnych symptomów. Jeśli w rodzinie kobiety lub mężczyzny pojawiły się choroby o podłożu genetycznym, to jest to kolejne wskazanie, poza niepłodnością lub nawracającymi poronieniami, do przeprowadzenia diagnostyki niepłodności w kierunku zaburzeń genetycznych.
Przyczyny zaburzeń niepłodności wymagają szczegółowej diagnostyki obojga partnerów. Podstawą postępowania jest zawsze dokładna ocena płodności kobiety i mężczyzny przez lekarza i przeprowadzenie zalecanych badań. Diagnostyka niepłodności to m.in. analizy hormonalne, infekcyjne, obrazowe, badania nasienia, genetyczne.
Badania genetyczne zajmują bardzo istotne miejsce w odkryciu przyczyny niepłodności, choć do tej pory nie są wystarczająco doceniane wśród lekarzy. Jak niepłodność diagnostyka genetyczna analizuje? Tak naprawdę badania genetyczne, np. badanie kariotypu, zaleca się wykonać już na samym początku problemów z płodnością. Może się okazać, że u kobiety lub mężczyzny to właśnie czynniki genetyczne (nawet niewielkie zmiany w genach) odpowiadają za trudności z poczęciem dziecka.
Leczenie niepłodności dostosowuje się do przyczyny problemów z zajściem w ciążę, dlatego tak duże znaczenie ma właściwa i szeroka diagnostyka. Czasami wystarczają terapie hormonalne, podawanie leków wywołujących rozwój komórki jajowej i owulację, drobne zabiegi chirurgiczne. Niekiedy wymagane są bardziej zaawansowane metody jak inseminacja, czy in vitro. Prowadząc diagnostykę genetyczną, to lekarz genetyk kieruje leczeniem pacjentów. Dzięki wiedzy, jaka wynika po przeprowadzeniu badań na etapie starań o ciążę, lekarz jest w stanie zaproponować skuteczne rozwiązania, również ograniczające przeniesienie choroby na dziecko. Z tego też powodu badania genetyczne zalecane są wszystkim parom, które planują mieć potomstwo.
Przeczytaj więcej: Badanie kariotypu
Przeczytaj więcej:
Data publikacji: 03/02/2021, Data aktualizacji: 09/11/2021
Zobacz także
Dodaj komentarz