Badania prenatalne w 97% przypadków przynoszą spokój przyszłej mamie, że dziecko rozwija się prawidłowo. W pozostałych przypadkach, wczesne wykrycie nieprawidłowości daje czas lekarzom na zaplanowanie schematu postępowania zaraz po urodzeniu dziecka, a rodzicom na zorganizowanie wymagającej opieki. Czasami możliwe jest podjęcie szybkiego leczenia w celu uratowania zdrowia nienarodzonego jeszcze dziecka.
Skierowanie na badania prenatalne w ciąży to nie przywilej przysługujący tylko niektórym kobietom ale prawo do pewnej informacji, które przysługuje wszystkim przyszłym matkom!
Takie prawo daje im ustawa z dnia 7 stycznia 1993 roku o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerwania ciąży, która mówi:
„Organy administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego, w zakresie swoich kompetencji określonych w przepisach szczególnych, są zobowiązane zapewnić swobodny dostęp do informacji i badań prenatalnych, szczególnie wtedy, gdy istnieje podwyższone ryzyko bądź podejrzenie wystąpienia wady genetycznej lub rozwojowej płodu lub nieuleczalnej choroby zagrażającej życiu płodu„.
Niestety badania prenatalne w ciąży wciąż rzadko są proponowane przez lekarzy. Co więcej, zdarza się nawet, że lekarz wręcz odmawia ich wykonania. Natomiast w świetle obowiązujących przepisów płód jest traktowany jak pacjent, który ma pełne prawo do świadczeń zdrowotnych już na etapie prenatalnym. Czyli innymi słowy nienarodzone jeszcze dziecko ma prawo do ochrony jego zdrowia poprzez działania diagnostyczne oraz ewentualnego leczenia wewnątrzmacicznego. Rodzice natomiast mają pełne prawo do informacji na temat stanu zdrowia małego pacjenta.
Przeczytaj też: Na czym polegają badania prenatalne?
Szacuje się, że około 3% dzieci rodzi się z wadami wrodzonymi, z czego 85% defektów jest uwarunkowanych genetycznie. Wciąż jeszcze bardzo mała liczba rodziców z grupy ryzyka genetycznego trafia do odpowiedniej poradni, gdzie może liczyć na specjalistyczną pomoc. W Polsce zaledwie ułamek procenta przyszłych mam decyduje się na nieinwazyjne badania prenatalne w ciąży, podczas gdy w większości krajów Unii Europejskiej badaniom takim poddaje się niemal połowa ciężarnych!
Przeczytaj koniecznie: Dlaczego warto robić badania prenatalne?
W Polsce nie wszystkie kobiety mają niestety prawo do bezpłatnych badań prenatalnych. Tymczasem aż 70% dzieci z zespołem Downa rodzą kobiety przed 35 rokiem życia. Warto więc zdecydować się na nieinwazyjne badania prenatalne nawet wówczas, gdy nie znajdujesz się w grupie podwyższonego ryzyka. Koszt nieinwazyjnych badań prenatalnych waha się od 200-700 zł zaś za inwazyjną diagnostykę prenatalną trzeba zapłacić około 7000 zł.
Zobacz też: Ile kosztują badania prenatalne?
Najwyższa Izba Kontroli wystąpiła niedawno z apelem, aby badania prenatalne były bezpłatne dla wszystkich kobiet – bez względu na to ile mają lat. Uprawnienie do przeprowadzenia badań prenatalnych wynika bowiem z prawa do informacji o stanie zdrowia płodu oraz planowania rodziny i jest niczym innym jak dobrem osobistym.
Obecnie Polska realizuje program bezpłatnych, refundowanych przez NFZ, badań prenatalnych. Mają do nich prawo jednak tylko te kobiety, które spełniają określone kryteria, m.in. wiekowe. Ciężarna może liczyć na darmowe badania prenatalne jeśli skończyła 35 lat. Młodsze kobiety muszą za nie wyłożyć z własnej kieszeni. uważa, że trzeba to zmienić.
Prezes NIK-u w trakcie przemówienia wygłoszonego 14 czerwca 2016 r. w trakcie Zgromadzenia Ogólnego Sędziów SN powoływał się m.in. na dane zebrane przez Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, z których jasno wynika, że więcej dzieci z wadami wrodzonymi rodzi się kobietom poniżej 35 roku życia. Okazuje się, że wiek matki nie ma więc tak naprawdę zbyt wiele wspólnego z rzeczywistym ryzkiem urodzenia chorego dziecka i nie powinien być głównym warunkiem do skierowania pacjentki na badania prenatalne. Prawdopodobieństwo wystąpienia wady wrodzonej u dziecka zawsze istnieje i jest niezależne od wieku matki.
Z tego powodu również tym pacjentkom powinny przysługiwać darmowe badania prenatalne, ponieważ te, które obecnie realizowane są bezpłatnie mają ograniczone możliwości, jeśli chodzi o diagnostykę wad genetycznych. Polskę stać na zapewnienie bezpłatnych badań prenatalnych wszystkim matkom – zauważył Krzysztof Kwiatkowski – prezes NIK-u.
Swoje stanowisko NIK opiera również na przeprowadzonej jakiś czas temu kontroli, której celem było zmonitorowanie w jaki sposób program bezpłatnych badań prenatalnych jest realizowany. Raport Najwyższej Izby Kontroli wskazuje, że program co prawda spełnia swoje zadanie i wpływa m.in. na zmniejszenie umieralności wśród noworodków, ale nie jest pozbawiony wad.
Spadek umieralności okołoporodowej wynika stąd, że badania prenatalne dają możliwość przygotowania się do narodzin chorego dziecka. Dzięki nim lekarze zyskują czas potrzebny na opracowanie skutecznej metody leczenia takiego dziecka już po porodzie, przez co ma ono dużo większe szanse na przeżycie i lepsze funkcjonowanie w przyszłości.
Największym mankamentem tego programu jest fakt, że zostaje nim objęta ograniczona grupa kobiet. Dlatego NIK widzi potrzebę zmiany systemu opieki zdrowotnej nad kobietami w ciąży..
Zdania Prezesa NIK-u nie podziela niestety Ministerstwo Zdrowia, które nie dostrzega potrzeby zwiększenia dostępności do diagnostyki prenatalnej. Ministerstwo uważa, że badania prenatalne są darmowe, a kobieta poddawana jest takim badaniom, które są dla niej odpowiednie w danej sytuacji. Warto jednak zauważyć, że szeroki dostęp do bezpłatnych badań prenatalnych mają jednak tylko te kobiety, które osiągnęły określony wiek, mają obciążony wywiad rodzinny lub urodziły już wcześniej chore dziecko. Młodsze ciężarne i te, które nie mają przypadków choroby genetycznej w rodzinie mogą wykonać takie badania za darmo tylko jeśli lekarz stwierdzi wyraźne wskazania medyczne i dostaną na nie skierowanie.
Zobacz też: Badania prenatalne – dlaczego warto wiedzieć wcześniej?
Data publikacji: 05/06/2015, Data aktualizacji: 26/01/2022
Zobacz także
Dodaj komentarz