Normy AFP w ciąży umożliwiają ocenę ryzyka zespołów wad genetycznych i rozwojowych płodu oraz możliwych powikłań przebiegu ciąży. Wyniki powinien zawsze interpretować specjalista, ponieważ uwzględnia się także inne parametry. Co zrobić, gdy wynik AFP jest niepokojący?
Spis treści
Normy AFP w ciąży są ściśle powiązane z wiekiem ciąży i ulegają naturalnym zmianom. Alfa-fetoproteina to białko produkowane przez wątrobę i przewód pokarmowy płodu, które przenika do krwi matki przez łożysko. Najwyższe stężenie AFP obserwuje się między 10. a 13. tygodniem ciąży, a standardowe badanie poziomu AFP wykonuje się zwykle między 16. a 18. tygodniem, gdy prawidłowy zakres stężenia wynosi od około 28 do 120 ng/ml. Wynik w tym zakresie traktowany jest jako norma. Podwyższony poziom AFP może towarzyszyć wadom cewy nerwowej, przepuklinie oponowo-rdzeniowej, wadom ścian brzucha (np. przepuklina pępkowa), a także ciąży mnogiej czy śmierci wewnątrzmacicznej. Również stan zagrożenia życia dziecka lub powikłania takie jak małowodzie czy krwotok matczyno-płodowy mogą powodować wzrost AFP. Natomiast obniżone wartości mogą sugerować ryzyko zespołów genetycznych, w tym zespołu Downa. Interpretacja wyników AFP wymaga jednak uwzględnienia dodatkowych parametrów, wieku ciążowego, a także innych badań, ponieważ wiele czynników może wpływać na stężenie AFP, między innymi ciąża mnoga czy powikłania położnicze.
Po stwierdzeniu nieprawidłowego wyniku AFP lekarz powinien skierować kobietę w ciąży na dodatkowe badania. W pierwszej kolejności wykonuje się bardzo szczegółowe badanie USG, aby dokładnie ocenić anatomię płodu. W celu potwierdzenia diagnozy standardowo kieruje się też ciężarną na amniopunkcję, aby na podstawie pobranych w jej trakcie próbek ocenić DNA płodu. Jest to jednak badanie inwazyjne, to znaczy obarczone niewielkim ryzykiem powikłań, między innymi infekcji wewnątrzmacicznej, sączenia się wód płodowych i przedwczesnego porodu. Pewną alternatywę stanowi ocena wolnego DNA płodu za pomocą testu NIPT. Nie wpływa ono na przebieg ciąży, a jego prawidłowy wynik uznaje się za pewny. Ponadto można go wykonywać od 10 tygodnia ciąży, aż do porodu. Natomiast, gdy także test NIPT wskaże nieprawidłowości, to diagnozę należy potwierdzić w badaniu inwazyjnym. Bez względu na wybrany rodzaj badania genetycznego, jego wyniki warto skonsultować nie tylko z ginekologiem, ale również genetykiem klinicznym.
Data publikacji: 02/09/2025, Data aktualizacji: 18/08/2025
Dodaj komentarz