Skończyłaś 17 lat, a okres wciąż się u Ciebie nie pojawił? Nie bagatelizuj tej sprawy i jak najszybciej skorzystaj z pomocy specjalisty. Za brak okresu mogą bowiem odpowiadać różne problemy i dolegliwości, m.in. zespół Turnera, celiakia czy zaburzenia hormonalne. Poznaj 6 najczęstszych przyczyn braku okresu!
Spis treści:
Pierwsza miesiączka (menarche) pojawia się u dziewcząt najczęściej miedzy 12 a 14 rokiem życia. Jednak jej pojawienie się wcześniej lub później nie świadczy o żadnych nieprawidłowościach, ponieważ fizjologiczny przedział obejmuje czas pomiędzy 9 a 16 rokiem życia. Prawidłowy czas trwania cyklu wynosi 28 dni (+/- 2 dni), ale początkowo miesiączki rzadko są regularne i nie jest to objaw choroby. Największym powodem do niepokoju jest niewystąpienie pierwszej miesiączki u siedemnastolatki, jest to bezwzględne wskazanie do konsultacji lekarskiej. Brak podjęcia jakichkolwiek działań na tym etapie może w przyszłości całkowicie przekreślić szansę na macierzyństwo.
Za pierwotny brak okresu może odpowiadać wiele problemów zdrowotnych, niektóre z nich są w pełni uleczalne, dlatego tak ważne jest właściwe rozpoznanie i ewentualne podjęcie działań umożliwiających właściwy dalszy rozwój.
W medycynie wyróżnia się 6 głównych przyczyn pierwotnego braku okresu.
Brak okresu bardzo często spowodowany jest nieprawidłowym stężeniem hormonów. Może wiązać się np. z niewłaściwą pracą tarczycy (niedoczynnością lub nadczynnością), nadnerczy, gruczołów płciowych lub przysadki mózgowej. Jedną z częstszych przyczyn pierwotnego braku okresu związanego z zaburzeniami hormonalnymi jest hiperprolaktynemia.
Prolaktyna produkowana jest głównie przez przysadkę mózgową. Jej nadmiar działa antagonistycznie w stosunku do hormonów płciowych i jest zjawiskiem fizjologicznym w ciąży i w czasie karmienia piersią. Poza tym okresem hiperprolaktylemia jest zjawiskiem patologicznym. Poza zaburzaniem cyklu miesiączkowego powoduje niepłodność, mlekotok, bóle głowy, nadmierne owłosienie i trądzik.
Za brak okresu mogą odpowiadać wady anatomiczne narządów płciowych uniemożliwiające ich właściwe funkcjonowanie. Wyróżnić możemy niedostateczne rozwinięcie wewnętrznych narządów rozrodczych (nie w pełni wykształcone macica, jajowody, jajniki) lub ich całkowity brak. W zależności od rodzaju i zaawansowania wady anatomiczne narządów płciowych wykrywa się za pomocą badania ultrasonograficznego (usg. transwaginalne) lub zwykłego badania ginekologicznego.
W rzadkich przypadkach przyczyna braku okresu może być też całkowite zarośnięcie błony dziewiczej. Wówczas, chociaż teoretycznie krwawienie występuje, krew nie przedostaje się na zewnątrz.
Zespół Turnera to schorzenie występujące tylko u kobiet. Jego występowanie wiąże się z nieprawidłowościami genetycznymi polegającymi na niepełnym lub całkowitym zaniku jednego chromosomu X w całym organizmie, lub jakiejś jego części. W komórkach zdrowej kobiety znajdują się dwa chromosomy X (XX), w przypadku zespołu Turnera jest tylko jeden, lub jeden z dwóch jest uszkodzony.
Często dochodzi do poronienia w przypadku wystąpienia zespołu Turnera u żeńskiego płodu. W przypadku urodzonych dziewczynek w rozwoju zauważa się:
Genetyczne przyczyny braku okresu wiążą się najczęściej z różnego rodzaju zaburzeniami chromosomalnymi, które można wykryć w czasie badania kariotypu. Oprócz wyżej opisanego zespołu Turnera nieobecność miesiączki mogą powodować także inne wady genetyczne, a wśród nich:
Czytaj więcej: Zaburzenia płodności a badania genetyczne
Celiakia jest chorobą autoimmunologiczną polegającą na nieprawidłowej reakcji organizmu na gluten – białko występujące w zbożach, takich jak pszenica, żyto, jęczmień.
W celiakii spożywany gluten doprowadza do degradacji, a z czasem do całkowitego zniszczenia, kosmków jelitowych. Ich prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne do przyswajania składników odżywczych, analogicznie więc zniszczone nie mogą tego robić. Zatem dieta zawierająca gluten doprowadza organizm do niedożywienia, poprzez pozbawienie witamin, minerałów i innych ważnych substancji odżywczych. U osób z celiakią niebędących na diecie bezglutenowej obserwuje się złe samopoczucie, anemię, problemy z koncentracją, zaburzenia ze strony układu pokarmowego, a u kobiet zaburzenia miesiączkowania. Badania wykazują, że celiakia może opóźnić pojawienie się miesiączki nawet o 2 lata, być przyczyną pierwotnego lub wtórnego braku okresu.
Polecamy: Jak nieleczona celiakia wpływa na ciążę?
Nieprawidłowa masa ma niekorzystny wpływ na cykl miesiączkowy i może doprowadzić zarówno do pierwotnego jak i wtórnego braku okresu. Niedowaga, nadwaga i otyłość w znaczącym stopniu mogą wpływać na funkcje jajników. Dzieje się tak, ponieważ tkanka tłuszczowa wydziela substancje hormonopodobne oddziaływujące na pracę jajników. Zbyt mała ilość tłuszczu w organizmie (BMI < 18) może skutkować niewystąpieniem okresu. Taki sam efekt może przynieść nadwaga i otyłość (BMI > 35), choć mechanizm jest nieco inny. Nieprawidłowa waga ciała jest więc czynnikiem, na który warto zwrócić uwagę przy zaburzeniach miesiączkowania, również w pierwotnym braku okresu.
Zobacz też: Otyłość jest przyczyną zaburzeń płodności
Przeczytaj więcej:
Data publikacji: 18/05/2021, Data aktualizacji: 08/11/2021
Zobacz także
Dodaj komentarz