Azoospermia, czyli niepłodność polegająca na całkowitym braku plemników w ejakulacie staje się niestety coraz powszechniejszym problemem. Badania dowodzą, że liczba mężczyzn borykających się z tym zaburzeniem wzrasta. Jakie są jej przyczyny? Jakie azoospermia objawy daje? Czy istnieją skuteczne metody jej leczenia? Zagadnienia te opisujemy poniżej.
Azoospermia jest medycznym terminem, który oznacza brak plemników w nasieniu. Często przez mężczyzn traktowana jest jak wyrok, gdyż to jedna z form niepłodności. Wyróżnia się jej dwa rodzaje: azoospermia obstrukcyjna i nieobstrukcyjna.
Azoospermia obstrukcyjna występuje w sytuacji, gdy produkcja plemników jest zmniejszona, lecz nie jest zahamowana całkowicie. W wielu wypadkach jest możliwa do wyleczenia. Często wrodzone lub nabyte przyczyny powodują, że męskie komórki rozrodcze nie wydostają się ze spermą na zewnątrz. To, co odpowiada za ten stan to np. wady genetyczne, zapalenie narządów męskiego układu moczowo-płciowego, operacje przepukliny, czy wazektomia – operacyjne przecięcie nasieniowodów w celu antykoncepcyjnym.
Natomiast azoospermia nieobstrukcyjna to zatrzymanie wytwarzania plemników przez organizm mężczyzny lub stwierdzenie w jego komórkach dużych nieprawidłowości. Niestety ten rodzaj zaburzenia ma mniej korzystne rokowania na przyszłość i w niektórych wypadkach stan ten bywa nieodwracalny. Choroba ta to wynik pierwotnych lub wtórnych uszkodzeń czynności jąder: przedjądrowych, lub jądrowych.
Jakie azoospermia objawy daje? Przede wszystkim jest to właśnie brak plemników w ejakulacie, co stanowi przeszkodę w poczęciu potomstwa – czasową lub stałą. Poza tym u pacjentów ze zdiagnozowaną azoospermią nie stwierdza się innych objawów.
Przyczyny azoospermii bardzo wiele, dlatego tak dużą rolę odgrywa prawidłowa diagnoza. Wśród najważniejszych wymienia się przede wszystkim czynniki genetyczne. Azoospermia może być bowiem wynikiem mikrodelececji regionu AZF, czyli jednego z genów zlokalizowanych na chromosomie Y. Ponadto przyczyną mogą być zaburzenia kariotypu, np. zespół Kallmana, zespół Klinefeltera, zespół Pradera-Williego. Z kolei mukowiscydoza – choroba wywołana mutacją genu CFTR – przyczynia się bardzo często do całkowitego zaniku nasieniowodów lub zaczopowania ich nadmiarem gęstej wydzieliny, charakterystycznej dla tego schorzenia.W konsekwencji prowadzi to do niedrożności nasieniowodów, która uniemożliwia wydostanie się plemników na zewnątrz.
Do innych czynników sprzyjających rozwojowi azoospermii u mężczyzn należą m.in. przebyte choroby, niedorozwój jąder, zażywane leki (również terapia antynowotworowa), brak równowagi hormonalnej oraz czynniki takie jak wysoka temperatura czy promieniowanie.
Zobacz też: Niepłodność a czynniki genetyczne
Nieobecność męskich komórek rozrodczych w nasieniu stwierdza się zwykle poprzez badanie nasienia i wykonanie seminogramu. Polega to na ocenie jakości plemników w analizowanej próbce, w tym ich ilości oraz ruchliwości. W przypadku, gdy w kropli ejakulatu nie stwierdzi się obecności plemników, nasienie należy odwirować w specjalnej wirówce. Dzięki powstałemu w ten sposób osadowi komórki, powinny być łatwiej dostrzeżone.
Bardzo duże znaczenie przy diagnozie niepłodności odgrywają badania genetyczne, np. badania molekularne, badania kariotypu czy testy DNA analizujące określone mutacje genowe. Pacjenci często nie zdają sobie sprawy z nieprawidłowości o podłożu genetycznym, gdyż te mogą nie dawać żadnych objawów. Przeprowadzenie diagnostyki genetycznej już na samym początku, daje szeroką wiedzę na temat zdrowia mężczyzny i umożliwia wprowadzenie właściwego leczenia.
Badania diagnozujące azoospermię to także badania hormonalne (m. in. w celu określenia poziomu takich hormonów, jak: testosteron, FSH, HL i prolaktyna). Do kolejnych metod diagnostycznych należą biopsja jąder, która polega na pobraniu fragmentu tkanki, a następnie poddaniu jej analizie histopatologicznej i wreszcie badania molekularne na obecność wspomnianych już wyżej mutacji genetycznych.
Intensywny rozwój medycyny, jaki dokonał się na przestrzeni minionych dziesięcioleci sprawił, że mężczyźni dotknięci azoospermią mają dziś szanse na rodzicielstwo. Sposób leczenia niepłodności będzie w tym przypadku zależeć od jego przyczyny.
Możliwości jest wiele np. biopsja jądra lub najądrzy wraz z jednoczesnym pobraniem plemników (mogą zostać wykorzystane do zapłodnienia in vitro), zabiegi chirurgiczne mające na celu udrożnienie nasieniowodów, leczenie hormonalne, usunięcie czynnika wywołującego jądrowe zaburzenia spermatogenezy, leczenie zalecone przez lekarza genetyka po przebytych badaniach genetycznych.
Należy ponadto pamiętać, że nie zawsze będziemy mieli do czynienia ze 100% zahamowaniem produkcji męskich komórek rozrodczych. Czasem, np. w wyniku przebytego stanu zapalnego może dość do spowolnienia lub ograniczenia procesu ich wytwarzania, co zwiększa szanse na potomstwo w przyszłości. Podstawą jest właściwa diagnoza i wprowadzenie skutecznego leczenia. Dobrze rozpoznane przyczyny azoospermii to pierwszy krok do tego, by mężczyzna mógł zostać tatą.
Przeczytaj więcej:
Data publikacji: 02/02/2021, Data aktualizacji: 09/11/2021
Zobacz także
Dodaj komentarz