Leczenie endometriozy opiera się obecnie w dużej mierze na zabiegach operacyjnych takich jak laparoskopia. Endometrioza to choroba, w wyniku której błona śluzowa macicy (fachowo nazywana endometrium) znajduje się poza macicą, w innych tkankach organizmu. Objawy endometriozy mogą być bardzo różnorodne – choroba może wywołać silny ból (okresowy lub ciągły), przyczynić się do problemów gastrycznych lub nawet utrudnić kobiecie zajście w ciążę. Dowiedz się, jak leczyć endometriozę i z jakimi korzyściami wiąże się leczenie metodą laparoskopową.
Spis treści:
Leczenie endometriozy poprzedza szczegółowy wywiad lekarski, a także liczne badania, które mają na celu zidentyfikowanie ognisk choroby oraz określenie rodzaju endometriozy. Należą do nich: badanie ginekologiczne, badanie USG oraz laparoskopia endometriozy. Z uwagi na to, że endometrioza potrafi rozwijać się latami w ukryciu, czas diagnostyki tej choroby może wynieść nawet kilka – kilkanaście lat [1].
Jak leczyć endometriozę? W leczeniu endometriozy wykorzystuje się zarówno leczenie operacyjne, jak i metody farmakologiczne. Leczenie tej kobiecej przypadłości zależy od stopnia zaawansowania choroby, jej rodzaju, umiejscowienia ognisk endometriozy, a także wieku pacjentki. Nadal leczenie przyczynowe tego schorzenia pozostaje niedostępne, gdyż mechanizmy jego powstawania są niejasne. Terapie kierunkuje się na wyhamowanie lub usunięcie ognisk choroby, przywrócenie płodności, likwidacje dolegliwości bólowych, często o wysokim stopniu.
Leczenie endometriozy za pomocą farmakologii do tej pory ma zwolenników wśród specjalistów zajmujących się tym schorzeniem. Głównym założeniem tej metody jest eliminacja lub zmniejszenie dolegliwości bólowych. Tkanka endometrialna jest podatna na wpływ hormonów, dlatego lekarze przepisują pacjentkom preparaty estrogenowo-progestagenowe lub same progestagenowe w formie doustnej, bądź systemu wewnątrzmacicznego. Dodatkowo kobiety przyjmują leki niesteroidowe przeciwzapalne, które właśnie uśmierzają ból – NLPZ. Lekiem najczęściej obecnie stosowanym jest dienogest – pochodna progesteronu. Spełnia rolę przeciwbólową, jednocześnie redukując ryzyko związane z chorobą zakrzepowo-zatorową. Należy jednak pamiętać, że leki muszą być dobierane indywidualnie, przy uwzględnieniu stopnia zaawansowania choroby, intensywności dolegliwości bólowych, schorzeń współistniejących i planów rozrodczych.
Z tego względu, że endometrioza jest chorobą przewlekłą, nie zawsze taka forma leczenia rozwiązuje problem z nią związany. Konieczne wtedy bywa podjęcie dodatkowo leczenia operacyjnego, które omawiamy dokładnie w dalszej części artykułu.
Endometrioza polega na występowaniu tkanki endometrialnej macicy w obrębie innych narządów. To choroba przewlekła, która występuje u około 5 – 30% kobiet w wieku rozrodczym [2]. Ponieważ wciąż nie znamy dokładnej przyczyny powstawania endometriozy, leczenie endometriozy jest trudne i choroba często nawraca, nawet jeśli jej ogniska zostały usunięte. Schorzenie to może wynikać na skutek indywidualnych czynników hormonalnych, genetycznych, środowiskowych, immunologicznych. Wyróżniamy trzy rodzaje endometriozy, takie jak: otrzewnowa, jajnikowa, głęboko naciekająca. Stąd też zmiany, jakie powstają na skutek choroby, mogą być ulokowane w różnych miejscach, m.in.: jajnikach; przegrodzie odbytniczo-pochwowej; przeponie; pęcherzu moczowym; jelicie grubym; otrzewnej, opłucnej, osierdziu; płucach; pępku i bliźnie po operacjach typu cesarskie cięcie. Biorąc pod uwagę, jak rozbudowana może być endometrioza leczenie musi być dostosowane do każdego przypadku indywidualnie. Często dopiero skutecznym rozwiązaniem staje się podjęcie leczenia operacyjnego. Jego celem jest przywrócenie właściwych stosunków anatomicznych w obrębie miednicy, dzięki zniszczeniu ognisk choroby, usunięciu guzów endometrialnych i uwolnieniu zrostów.
Leczenie endometriozy za pomocą operacji polega na wykonaniu zabiegu laparoskopowego lub zabiegu laparotomii. Lekarz, który podejmuje się operacyjnego leczenia endometriozy musi być odpowiednio przeszkolony i doświadczony – im dokładniej usunie on ogniska choroby, tym lepsze rokowania dla pacjentki.
Gdy endometrioza obejmuje leczenie operacyjne, jej zakres i rodzaj jest uzależniony od tego jak rozległe są zmiany, w jakim wieku jest pacjentka i jakie ma oczekiwania. Gdy kobieta planuje ciążę najważniejszy aspekt to pozostawienie jej płodności. Zabieg jest wtedy jak najmniej radykalny. Ogniska choroby usuwane są w taki sposób, by zminimalizować uszkodzenie jajnika i pozostałych narządów w układzie rozrodczym. Ponadto uwalniane są zrosty, co umożliwia przywrócenie właściwej anatomii narządu rodnego. Natomiast, gdy zabieg wykonywany jest u kobiety, która nie planuje już ciąży, może mieć formę bardziej radykalną. Zdarza się, że jajniki usuwane są obustronnie, a czasami także macica.
Chirurgiczne usunięcie ognisk choroby, wraz z równolegle prowadzonym leczeniem farmakologicznym zwiększa szanse na całkowite wyleczenie endometriozy. Z uwagi na możliwość precyzyjnego zlokalizowania i usunięcia nawet najmniejszych zrostów i ognisk endometriozy, najczęściej pacjentka kwalifikowana jest do zabiegu laparoskopii endometriozy.
Obecnie za złoty standard w leczeniu endometriozy uważa się leczenie laparoskopowe. Zabieg laparoskopii polega na wprowadzeniu do jamy brzusznej pacjentki narzędzia optycznego – laparoskopu oraz igły odmowej wraz z insuflatorem. Następnie możliwa jest obserwacja powstałych ognisk chorobowych i ich precyzyjne usunięcie. Laparoskopowa operacja endometriozy pozwala na usunięcie zarówno niewielkich, jak i dużych zmian chorobowych. W ten sposób można wyciąć np. endometrialne torbiele jajników lub ogniska endometriozy w obrębie jajników.
Zabieg laparoskopii przy endometriozie wiąże się z wieloma korzyściami dla pacjentki. Po wykonaniu laparoskopii pacjentka może liczyć na przyspieszoną rekonwalescencję. Kobieta, u której usunięto endometriozę, może powrócić do normalnego funkcjonowania i aktywności fizycznej oraz zawodowej już po 24-godzinnej hospitalizacji.
Laparoskopowy zabieg endometriozy wiąże się z bardzo niskim ryzykiem powikłań, bólów pooperacyjnych i zrostów pooperacyjnych. Zalety laparoskopii endometriozy [3] to także brak blizn na skórze brzucha oraz niewielka utrata krwi. Pacjentka, u której wykonano zabieg laparoskopii endometriozy, zyskuje także większe szanse na zajście w ciążę i urodzenie zdrowego dziecka, pomimo przewlekłej choroby.
Operacja endometriozy metodą laparoskopową niesie za sobą pewne ryzyko, o czym powinna zostać powiadomiona pacjentka zakwalifikowana do zabiegu. Jeśli warunki operacyjne są trudne, podczas laparoskopii endometriozy może dojść do urazu narządów wewnętrznych. Ryzyko powikłań jest jednak o wiele niższe niż w przypadku laparotomii.
Jak się przygotować do laparoskopowej operacji endometriozy? Pacjentka powinna być na czczo – w dniu poprzedzającym operację może ona spożyć na kolację lekki posiłek. Niewskazane jest także picie bezpośrednio przed operacją. Przed wykonaniem laparoskopowego zabiegu usunięcia endometriozy należy przystąpić do podstawowych badań takich jak morfologia, oraz układ krzepnięcia, a także odbyć konsultację anestezjologiczną.
Operacja endometriozy metodą laparoskopową to wydatek rzędu około 7 – 19 tysięcy złotych. Koszt wykonania zabiegu laparoskopowego endometriozy zależy od rodzaju endometriozy, a także stopnia zaawansowania choroby.
Źródła:
1. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące diagnostyki i metod leczenia endometriozy, „Ginekologia Polska” 2012, 11.
2. https://szpital.medfemina.pl/endometrioza
3. https://szpital.medfemina.pl/dlaczego-endometrioze-nalezy-usuwac-laparoskopowo/
Autor: Alicja Hudzik
Zdjęcie:
Artykuł jest chroniony prawami autorskimi. Niedopuszczalne jest zwielokrotnianie, modyfikowanie, publiczne odtwarzanie i / lub udostępnianie Serwisu, jego części, materiałów w nim zamieszczonych i / lub ich części, za wyjątkiem przypadków wskazanych w obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa.
Data publikacji: 10/03/2020, Data aktualizacji: 08/11/2021
Dodaj komentarz