stan prawny aktualny na dzień publikacji artykułu
Wiesz, że w ciąży pracodawca nie może cię zwolnić z pracy? Ale co robić, gdy zakład znajduje się w stanie likwidacji? Czy będzie należała ci się jakaś pomoc? Trudy bycia w ciąży skutecznie rekompensują przepisy prawa, które nadają przywileje każdej przyszłej mamie, dlatego też powinnaś wiedzieć, co ci przysługuje, aby spokojnie przetrwać ten błogosławiony czas. Poznaj prawa i przywileje kobiet w ciąży dotyczące pracy.
Jeśli przed zajściem w ciążę byłaś zatrudniona, teraz szczególnie powinnaś dbać o to, aby pracodawca przestrzegał twoich praw.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy (Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy z późniejszymi zmianami) pracodawca nie może rozwiązać ani wypowiedzieć umowy o pracę w czasie, gdy jesteś w ciąży oraz w trakcie urlopu macierzyńskiego.
Jeśli jednak umowa o pracę zawarta została na czas określony lub na czas próbny, wówczas pracodawca zobowiązany jest ją przedłużyć aż do porodu. Nie ma obowiązku udzielać urlopu macierzyńskiego i podpisywać umowy tuż po rozwiązaniu. Pamiętaj również, że jeśli byłaś zatrudniona na umowę, której termin realizacji nie przekraczał 1 miesiąca, a umowa dobiegła końca przed upływem 3. miesiąca ciąży, wówczas przepis nakazujący pracodawcy jej przedłużenie nie obowiązuje.
Jeśli zakład pracy znajduje się w stanie likwidacji lub upadłości, pracodawca musi określić termin zakończenia obowiązku świadczenia pracy. Ponadto przysługuje ci zasiłek macierzyński w wysokości 100% wynagrodzenia wypłacany przez ZUS. Zasiłek ten jest wypłacany od dnia zakończenia pracy aż do porodu.
Zakaz przedłużania czasu pracy obowiązuje nawet w przypadku, gdy kobieta wyrazi na to zgodę, a jego złamanie grozi poważnymi konsekwencjami. Jeśli pracodawca nie jest w stanie zapewnić wyżej opisanych warunków, wówczas powinien przenieść pracownicę na inne stanowisko lub zwolnić z obowiązku świadczenia pracy aż do porodu. W takim przypadku przyszła mama zachowuje prawo do pełnego wynagrodzenia. Te same przepisy dotyczą również pracy w warunkach szkodliwych i zagrażających zdrowiu lub życiu oraz pracy w tzw. systemie przerywanym.
Zwolnienie to obejmuje zachowanie prawa do wynagrodzenia w przypadku, gdy badania wykonywane są w związku z ciążą i nie mogą być przeprowadzane poza godzinami pracy. Okres zwolnienia obejmuje czas przeprowadzenia samych badań, czas potrzebny na dojazd oraz inne czynności związane z badaniami. Należy pamiętać, że wynagrodzenie uzyskiwane za czas zwolnienia jest naliczane według zasad ustalanych podczas naliczania urlopu wypoczynkowego.
Przeczytaj też: Prawa i przywileje ciężarnych u lekarza, dentysty i w szpitalu
Jeśli przed ciążą nigdzie nie pracowałaś, ale byłaś zarejestrowana w Urzędzie Pracy, to podlegasz obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Jeśli posiadałaś prawo do zasiłku dla bezrobotnych, Urząd Pracy ma również obowiązek przekazywania składek emerytalno-rentowych. Nieco inna sytuacja dotyczy mam, które pobierały stypendium z Urzędu Pracy (np. w trakcie stażu, szkolenia lub przygotowania zawodowego). Stypendium to przysługuje również za dni zwolnienia chorobowego. Tak więc jeśli przyszła mama w trakcie stażu zachoruje lub urodzi dziecko, ma prawo do pobierania stypendium za czas niezdolności do pracy w pełniej wysokości. Konieczne jest wówczas okazanie zwolnienia lekarskiego ZUS ZLA, wystawionego na Urząd Pracy.
Jeśli w czasie ciąży nie nabyłaś prawa do zasiłku macierzyńskiego lub chorobowego i aż do porodu nie uzyskałaś prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub nie znalazłaś zatrudnienia, to świadczenia te nie mogą być wypłacane. Przysługuje ci jednak opieka lekarska, którą możesz objąć również dziecko.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 października 1993 r. w sprawie określenia zakresu i form oraz trybu udzielania kobietom w ciąży oraz wychowującym dziecko pomocy w zakresie opieki socjalnej i prawnej (Dz. U. z 1999 r. Nr.88 poz.983) kobiecie w ciąży przysługują świadczenia pieniężne lub świadczenia w naturze, jeśli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza ustalonego kryterium dochodowego.
Świadczenia pieniężne przysługują w okresie od 8. miesiąca ciąży do 2. miesiąca życia dziecka albo przez miesiąc w razie urodzenia dziecka martwego lub zgonu dziecka. Świadczenia w naturze przysługują w okresie od narodzenia dziecka do ukończenia przez nie dwóch miesięcy życia.
Jeśli więc znalazłaś się w trudnej sytuacji życiowej i finansowej, odwiedź najbliższy Ośrodek Pomocy Rodzinie w twoim mieście. Pracownik socjalny ma obowiązek udzielić ci wyczerpujących informacji i pomóc w dopełnieniu wszelkich formalności.
Data publikacji: 08/09/2015, Data aktualizacji: 09/11/2021
Zobacz także
Kobiety także po urodzeniu dziecka mogą liczyć na przywileje. W wielu firmach dobro ich pracowników oraz komfort jest na tyle ważny, że szukają rozwiązań, które pozwolą pracującym mamom godzić pracę z obowiązkami. Przeczytacie o nich na przykład w artykule: http://motivizer.pl/blog/top-5-najlepszych-swiadczen-pracowniczych-i-benefitow-dla-pracujacych-mam . Warto zerknąć i wiedzieć, na co można liczyć.