Ustalenie ojcostwa - badania DNA - rodzaje, przebieg, pewność wyniku

Test na ustalenie ojcostwa

ustalenie ojcostwa, ustalanie ojcostwa

Aktualizacja: 25 listopada 2016 r. 

Obecnie najskuteczniejszym sposobem na pewne ustalenie ojcostwa, uznawanym przez sądy, jest test na ojcostwo oparty o analizę DNA. Daje on stuprocentową pewność w przypadku wykluczenia ojcostwa lub potwierdza je z prawdopodobieństwem wynoszącym ponad 99,9999%. Badanie jest przy tym bezbolesne, nieinwazyjne i można je wykonać już w drugiej dobie życia, a wynik dostępny jest nawet w ciągu kilku dni roboczych. 

Standardowo do testu na ustalenie ojcostwa wykorzystuje się wymazy z wewnętrznej strony policzka. Pobiera się je za pomocą specjalnych patyczków, tzw. wymazówek. Wymazy zawierają komórki nabłonka, z których izoluje się DNA, a następnie poddaje analizie.

Ponieważ każdy z nas dziedziczy połowę materiału genetycznego od matki, a połowę od ojca, jego porównanie pozwala określić stopień biologicznego pokrewieństwa między danym mężczyzną i dzieckiem.

W sytuacji, gdy nie ma możliwości pobrania wymazu, można włączyć do badania próbki niestandardowe, tzw. mikroślady. Innymi słowy są to wszystkie przedmioty, które mogą zawierać DNA uczestnika badania. Zalicza się tu między innymi plamy krwi, szczoteczki do zębów, golarki, gryzaki dziecięce czy niedopałki papierosów.

Dzięki temu, że do badania można włączyć tego typu materiały, testy na ojcostwo da się przeprowadzić nawet po śmierci danej osoby. W tym miejscu warto zaznaczyć, że każda próbka materiału genetycznego, niezależnie czy jest nią wymaz z policzka czy niedopałek papierosa jest tak samo dobra i pozwala na pewne ustalenie ojcostwa.

Jeżeli nie można włączyć do badania mikrośladów od domniemanego ojca, wówczas można skorzystać z pośrednich metod. Przykładowo poprzez włączenie do badania osób blisko z nim spokrewnionych. Określa się wtedy stopień pokrewieństwa między dzieckiem i uczestnikami badania, a jego wykluczenie pozwala pośrednio stwierdzić, że dany mężczyzna nie jest ojcem dziecka.

Test na ojcostwo najlepiej wykonać na podstawie 34 markerów DNA

Analiza 16 i 24 markerów genetycznych (odcinków DNA), przeważnie wystarcza do uzyskania zadowalającego wyniku. Nie jest tak jednak nie w sytuacji, kiedy jedynymi uczestnikami badania na ustalenie ojcostwa jest dziecko i jego domniemany ojciec.

Wówczas laboratorium może uzyskać wynik, który w przypadku potwierdzenia ojcostwa nie będzie spełniał zaleceń Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii, czyli potwierdzał je z prawdopodobieństwem większym niż 99,9999%.

Wtedy laboratorium włączyć matkę dziecka jako kolejnego uczestnika testu, a co za tym idzie, pobrać od niej próbki do testu, albo poszerzyć analizę o kolejne markery, tak aby było ich 34.

Test na ojcostwo często wykonywany jest dla własnej wiedzy

Pozwala wtedy na zachowanie dużej dyskrecji. Wymazy można pobrać nie tylko w placówce medycznej, ale i samodzielnie w domu. Robi się to za pomocą specjalnego, wcześniej zamówionego zestawu. Poza wymazówkami zawiera on między innymi szczegółową instrukcję i kopertę zwrotną, w której odsyła się próbki do laboratorium.

Nawet kilkudniowy transport zwykle nie wpływa na ich jakość, stąd możliwe jest zlecenie badania również wtedy, gdy przebywamy za granicą. Wynik może być dostarczony w dowolnej, wcześniej ustalonej formie – telefonicznie, mailowo lub w dyskretnej przesyłce pocztowej.


POBIERZ DARMOWY PORADNIK PDF

ustalenie ojcostwa, ustalanie ojcostwa

Test na ojcostwo może być dowodem w sądzie

Wówczas konieczne jest zachowanie formalnej procedury, która daje pewność, że próbki zostały pobrane od właściwych osób. Pobranie odbywa się wtedy w placówce medycznej, w obecności świadków i lekarza bądź diagnosty wyznaczonych przez biegłego sądowego.

Ponadto do wyniku zostaje dołączona ekspertyza. W badaniu konieczny jest udział matki, ponieważ równocześnie ustala się macierzyństwo. Po co? Aby wykluczyć ewentualność zamiany dziecka w szpitalu po narodzinach.

Warto mieć na uwadze, że wynik badania przeprowadzonego dla celów prywatnych, może posłużyć jako dowód wstępny w sprawie, a czasami zdarza się, że jest wystarczający (zwłaszcza w sytuacji, gdy zgadzają się z nim obie strony).

Zobacz też: Tego nie wiedziałaś o testach na ojcostwo

Czy testy na ustalenie ojcostwa są ogólnodostępne?

Testy na ojcostwo mogą zostać zlecone przez osobę pełnoletnią i nie jest w tym celu potrzebne skierowanie. Natomiast test z zachowaniem formalnej procedury może zlecić zarówno osoba prywatna jak i również sąd.

W tym drugim przypadku, do sądu należy decyzja o tym, która strona i w jakiej części opłaci badanie. W pozostałych przypadkach test w całości opłaca osoba zlecająca jego wykonanie. Z uwagi na fakt, iż nie jest to badanie typowo diagnostyczne, nie jest refundowane.

Cena kształtuje się w granicach 500 – 2000 zł i zależy przede wszystkim od rodzaju (testy z zachowaniem procedury sądowej oraz testy w oparciu o mikroślady są droższe od testów dla celów prywatnych) i od ilości uczestników. W zależności od oferty laboratorium, płatność może zostać rozłożona na raty.

ustalenie ojcostwa, ustalanie ojcostwaGdzie wykonać test na ustalenie ojcostwa?

Wybierając laboratorium, warto zwrócić uwagę nie tylko na certyfikaty potwierdzające jakość jego usług, ale także na ilość markerów DNA poddawanych analizie. Zwykle już 16 markerów pozwala uzyskać pewny wynik.

Jednak gdy w badaniu uczestniczy tylko ojciec i dziecko, warto skorzystać z analizy poszerzonej do 34  markerów.

Warto upewnić się też, co dokładnie zawiera cena testu – czy nie okaże się, że trzeba będzie dodatkowo zapłacić za przesyłkę czy za ponowne pobranie próbek jeśli zajdzie taka konieczność, a także, czy w cenę wliczone są konsultacje


Zobacz film: Jak wygląda test na ojcostwo?

REKLAMA


5/5 - (3 głosów / głosy)

Data publikacji: 14/06/2015, Data aktualizacji: 09/11/2021

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *