Toksoplazmoza w ciąży – badania i leczenie

To czy toksoplazmoza w ciąży jest niebezpieczna zależy od tego kiedy doszło do zakażenia – tuż przed czy już w trakcie ciąży. Wiadomo też, że jej ostatnim ogniwem są koty. Czy konieczne jest więc pozbycie się pupila z domu przed planowaną ciążą?

Toksoplazmoza w ciąży – czy jest niebezpieczna?

Jeśli do zakażenia doszło jeszcze przed ciążą wówczas organizm matki wytwarza przeciwciała. Nabywa ona wówczas niezbędnej odporności, aby uchronić siebie i dziecko przed ewentualnymi powikłaniami. Jedynym wyjątkiem od tej reguły są ciężkie zaburzenia odporności (np. stosowanie leków immunosupresyjnych, HIV, AIDS, choroby nowotworowe), które mogą powodować reaktywację infekcji w trakcie ciąży i zakażenie płodu.

Problem u zdrowych mam pojawia się jednak w chwili, gdy do zakażenia dochodzi w trakcie ciąży, gdyż toksoplazmoza może powodować poważne powikłania u noworodka i dziecka, a w skrajnych przypadkach wewnątrzmaciczny zgon płodu. Wśród nich można wymienić m. in. zaburzenia neurologiczne oraz problemy wzrokiem i słuchem u dziecka. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że powikłania te nie są powszechne, a wszelkie wątpliwości koniecznie powinnaś konsultować z lekarzem.

Pamiętaj! Ryzyko zakażenia toksoplazmozą zwiększa się z wiekiem matki oraz w miarę upływu ciąży! Im wcześniej jednak dojdzie do zakażenia tym częściej stwierdza się ciężką postać choroby u dziecka

Toksoplazmoza w ciąży – jak wykrywa się zakażenie?

Podstawowym i jedynym sposobem wykrycia zakażenia jest badanie przeciwciał zlecane przez lekarza ginekologa. Specjalista zleca wówczas analizę krwi pod kątem toksoplazmozy w klasach IgG i IgM. Badanie to wykonuje się już na początku ciąży. Dowodem na przebycie infekcji jest pojawienie się we krwi przeciwciał w klasie IgG. Przeciwciała te pokazują się w 2. do 4. tygodni po przebytej infekcji i utrzymują się we krwi do końca życia, stanowiąc świadectwo wytworzonej odporności przeciwko toksoplazmozie.

Jeśli przeciwciała są nieobecne, wówczas twój ginekolog powinien zalecić powtarzanie badań co 3. miesiące. Konieczne w tej sytuacji jest także bezwzględne zachowywanie zasad zapobiegających infekcji. Niestety, wykrycie wysokiego stężenia przeciwciał IgM sugeruje aktualnie trwającą i rozwijającą się infekcję. Wtedy też niezbędna będzie natychmiastowa konsultacja z lekarzem oraz podjęcie leczenia.

Przeczytaj też: To badanie warto wykonać w ciąży

Toksoplazmoza w ciąży – drogi zakażenia

Istnieją 3 drogi zakażenia toksoplazmozą, wśród których należy wymienić:

• drogę pokarmową – poprzez spożycie zakażonego surowego lub niedogotowanego mięsa (wołowina, wieprzowina, baranina), połknięcie cyst występujących w zanieczyszczonych kocich odchodach (poprzez kontakt z glebą, wypicie zanieczyszczonej odchodami wody lub spożycie surowych warzyw i owoców);
• przez łożyskowa – razem z przechodzącymi przez łożysko substancjami przenikają również komórki Toxoplasma gondii, podczas aktywnej infekcji u matki (toksoplazmoza wrodzona)
• wskutek kontaktu z zakażoną krwią – w trakcie transfuzji, przeszczepu zakażonego narządu lub podczas pracy z zainfekowanym materiałem w laboratorium.

Pamiętaj! Toksoplazmozą nie można zarazić się drogą kropelkową ani przez dotyk!

Toksoplazmoza w ciąży – objawy i leczenie

Choroba przebiega najczęściej bezobjawowo. Nie ma w tym przypadku znaczenia również termin zakażenia (w trakcie ciąży czy przed). Rzadko pojawiają się objawy grypopodobne, tj. gorączka, powiększone węzły chłonne w pachwinach, pod pachami, na szyi i pod żuchwą, czasem ból gardła.

W leczeniu toksoplazmozy w ciąży najistotniejszy jest czas, w którym można skutecznie zapobiec przekazaniu infekcji dziecku. W tym celu stosuje się antybiotyki, które nie przenikają przez łożysko i są bezpieczne dla dziecka. Jeśli już doszło do infekcji płodu (dodatnie wyniki płynu owodniowego) konieczne jest zastosowanie leczenia skojarzonego (kilka leków na raz). Nie obejdzie się wówczas bez pobytu w szpitalu. W takich przypadkach, po urodzeniu, dziecko musi być badane pod kątem występowania toksoplazmozy wrodzonej.

Badania pokazują, że po odpowiednim przeleczeniu mamy ryzyko wystąpienia niepokojących objawów u noworodka zmniejszyło  się u 80% dzieci.

Toksoplazmoza w ciąży – zapobieganie

Znając drogi zakażenia łatwo będzie im zapobiegać. Przede wszystkim konieczne będzie zachowanie właściwej higieny w domu i w podróży. Wśród najważniejszych wskazówek zalecanych przez lekarzy są również:

• unikanie spożywania surowego lub niedogotowanego mięsa,
• dokładne mycie i obieranie warzyw i owoców przed spożyciem,
• unikanie spożywania surowej, nieprzegotowanej wody,
• dokładne mycie rąk mydłem przed i po przygotowaniu posiłku,
• dokładne mycie deski do krojenia przed i po przygotowaniu posiłku,
• używanie osobnej deski do krojenia dla mięs oraz owoców i warzyw,
• wykonywanie prac w ogrodzie w rękawiczkach ochronnych.

Polecamy: Kalendarz badań w ciąży

Toksoplazmoza w ciąży – czy powinnam pozbyć się kota z domu?

Toksoplazmoza to choroba odzwierzęca wywoływana przez pierwotniaka z gatunku Toxoplasma gondii. Badania pokazują, że na świecie od 25 do 75% populacji jest zakażonych tym pierwotniakiem.

Powszechnie wiadomo, że ostatnim żywicielem Toxoplasma gondii są koty, dlatego też szczególnie niebezpieczny jest kontakt z kocimi odchodami podczas ciąży. Badania medyczne nie potwierdziły jednak wzrostu zachorowań u kobiet ciąży posiadających w domu kota.

Pamiętaj! Opieka nad pupilem, karmienie, czyszczenie kuwety nie stanowią zagrożenia dla ciebie i dziecka, pod warunkiem, że zachowujesz zasady higieny, a wszystkie prace są higieniczne wykonujesz w rękawiczkach ochronnych.

Data publikacji: 01/10/2015, Data aktualizacji: 07/11/2021